(16 Aralık 1902 – 28 Ekim 1999), İtalya-İrlanda kökenli İspanyol şair, oyun yazarı ve ressam.
El Puerto’da parasız öğrenci olarak Cizvit kolejine gitti.Madrid’ te sanat öğrenimi gören ve ressam olarak nispeten başarılı olan Alberti 1922’den sonra şiir yazmaya ve bunları çeşitli dergilerde yayımlamaya başladı.
İlk şiir kitabı olan ve doğduğu Cádiz bölgesinin deniziyle ilgili anılarını dile getiren -eski İspanyol edebiyatındaki cancioneros’lardan esinlenen- “Karadaki Tayfa” ile Ulusal Edebiyat Ödülünü, daha sonra da Cervantes ödülünü kazandı. 1927’de Luis de Góngora’nın 300. ölüm yıldönümü nedeniyle düzenlenen kutlama törenine katkıda bulunan Alberti’nin bu dönemde yayımlanan “Şebboy Şafağı” ve “Kireç ve Taş” adlı kitaplarında Góngora’nın etkisi açıkça görünür. Ama gerçeküstücülükle ilişkilendirilebilecek “Melekler Üstüne” adlı bir sonraki kitabıyla, kendine özgü ve olgun bir şiir sesi olduğunu kanıtladı. 1930’larda oyunlar yazdı, bol bol yolculuk yaptı, Komünist Partisi’ne girdi ama bir süre sonra partiden çıkartıldı.
“Ekim” adlı bir dergi çıkardı. İspanya İç Savaşı’nda Anti-Faşist Aydınlar Birliği üyesi olarak Cumhuriyetçilerin safında savaşan Alberti, savaştan sonra sürgüne gönderildi. Fransa’ya, ardından Arjantin’e gitti. Yirmi yılı aşkın Arjantin’de yaşadı.Arjantin’de Losado yayınevinde çalıştı, bir yandan da eski ilgi alanları olan şiir ve resme dönüş yaptı. 1941’de “Karanfille Kılıç Arasında” adlı şiir kitabını, 1942’de “Yitik Koru” adlı özyaşamöyküsü ile İç Savaş üstüne şiirlerini, düzyazıları ve oyunlarını topladığı “Bir Andan Öbürüne” kitabını yayımladı. “Resim Sanatına Saygı” da resimle ilgili şiirlerini topladı; “Denizin Yükselişi” ve “Deniz Saati”nde deniz izleklerini işledi.
Bütün şiirlerini içeren kitaplarının çeşitli baskıları yapıldı. Çin’e yaptığı bir yolculuğun ardından 1961-1976 arasında çoğunlukla İtalya’da yaşadı. 1976’da İspanya’ya döndü, 1977’de yine komünist partisinden aday olarak Cádiz’den milletvekili seçildi ancak bir süre sonra kendini sanatına adadığını belirterek bu görevinden ayrıldı.
İspanya İç Savaşını (1933-1936), diktatörlük ve sürgünü, sıla özlemini yoğun biçimde yaşayan Rafael Alberti bir yandan çağdaş akımlara bir yandan da toplumcu geleneğe yaslanan şair kimliği ile çağdaş şiir sanatının ve 20. yüzyılın en büyük İspanyol şairlerinden biri olarak kabul edilir.
Albertini 1999 yılında Cadiz de vefat etmiştir. İsteği üzere külleri Cadiz sahilinde denize serpilmiştir.
*
*
SESİM KARADA ÖLÜRSE
Sesim karada ölürse,
alın denize götürün,
kıyıda öylece bırakın.
Alın denize götürün,
ak bir savaş gemisine
sesimi kaptan yapın.
Süsleyin sesimi oy
nişanlarıyla gemicilerin:
yüreğimin üstüne demir
demirin üstüne yıldız
yıldızın üstüne rüzgâr
rüzgârın üstüne yelken!
Çeviri : Cevat ÇAPAN
*
*
CANLI DOĞADA AŞK ANLARI
Biliyoruz sevgilim, şimdi
çevremizi saran şu görünüm
uyumuş gibi, ölmüş gibi;
ağaçların akıllarında bir şey kalmamış,
ve geceler çekip gitmiş unutuluşla,
kendilerini güzel kılan,
belki de ölümsüz kılan unutuluşla.
Ama eski mutluluğumuzu yaşamak için
bir yaprağın kıpırtısı bile yeter,
doldurmak için
bir zamanlar yalnız bizim olan o yeri
silinmiş bir yıldızın soluk alması yeter.
Boşuna değil yanımda uyanışın,
bugün yanımda uyanışın,
koruların dayanıklı yüreğiyle korunan
çitlenbik çalılarının arasında,
gizli böğürtlenlerin arasında.
Kırağıyla ıslanmış öpüşler var,
yatağını tazeleyen ince otlar,
saçlarını süsleyen peri kızları var
ve uykundaki dalların ufacık yeşilini
yağma eden esrarengiz sincaplar.
Hep mutlu ol yaprak, güz nedir bilme,
o kör, ışıklı yılların kokusunu
minicik kıpırtısıyla bana getiren yaprak.
Ve sen, yitik yıldızcık
gençlik gecelerimin bana
candaş pencerelerini açan,
hiç söndürme ışığını,
şafak sökerken uyuduğumuz
o yatak odalarının üstünden
hiç eksiltme ışığını
ay ışığındaki kitaplığın üstünden
tatlı bir düzensizlik içindeki
kitapların üstünden
ve dışarda bize şarkı söyleyen
uyanık dağların üstünden.
Çeviri : Ülkü TAMER